- Adli Sicil Kaydı / Sabıka Kaydı Nedir?
Yasal ifadeyle “Adli Sicil Kaydı”, halk tabiriyle ise “Sabıka Kaydı”; ceza mahkemeleri tarafından kişiler hakkında verilmiş kesinleşmiş kararların ve güvenlik tedbirlerine ilişkin bilgilerin yer aldığı belgedir.
Bir cezanın adli sicil kaydına işlenebilmesi için kesinleşmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla henüz yargılaması devam etmekte olan yani kesinleşmemiş kararların adli sicil kaydına işlenmesi söz konusu değildir. Bu durum masumiyet karinesinin bir yansımasıdır. Zira suçluluğu ispatlanana kadar herkes masumdur.
- Adli Sicile Hangi Bilgiler Kaydedilir?
Adli sicile kaydedilecek bilgiler 5352 sayılı Adli Sicil Kanun 4. maddede sayılmıştır. Buna göre:
a) Hapis cezaları ile ilgili olarak;
- Hapis cezasına mahkûmiyet kararı,
- Koşullu salıverilme kararı,
- Koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına ilişkin karar,
- Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,
- Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu,
b) Hapis cezasının ertelenmesi halinde;
- Denetim süresi,
- Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,
- Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar,
c) Adlî para cezası ile ilgili olarak;
- Adlî para cezasına ilişkin mahkûmiyet hükmü,
- Adlî para cezasının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
- Adlî para cezasının tazyik hapsi suretiyle kısmen veya tamamen infaz edildiği hususu,
- Adlî para cezasının tazyik hapsinden sonra kalan kısmının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
d) Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkûmiyet halinde;
- Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, adlî para cezasına mahkûmiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,
- (Değişik: 26/2/2008-5739/7 md.) Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,
- Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar,
e) Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili olarak;
- Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkûmiyetin kanunî sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,
- Mahkûmiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar,
Adli sicile kaydedilmeyecek bilgiler yine aynı kanunun 5. Maddesinde sayılmıştır. Buna göre:
a) Disiplin suçlarına ve sırf askerî suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri,
b) Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar,
c) İdarî para cezasına ilişkin kararlar,
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı tüm şartların yerine getirilmesinden sonra adli sicil kaydına işlenmez. Kararın açıklanması ile şartların yerine getirilmesi arasında geçecek süre zarfında ayrı bir kütüğe kaydedilir.
Uzlaştırmaya tabii suçlar, uzlaşmanın sağlanması üzerine yine adli sicil kaydına işlenmez.
- Adli Sicil Kaydı Nasıl Silinir?
Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması, ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık, ceza zamanaşımının dolması, genel af ilan edilmesi veya ilgili kişinin ölmesi halinde Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce silinerek, adli sicil arşiv kaydına alınır.
- Arşiv Kaydı Nasıl Silinir?
Uygulamada adli sicil kaydı talep eden kurumlar genellikle arşiv kaydını da istemektedir. İş başvurularında, konsolosluklara yapılacak vize taleplerinde, dernek ve vakıflara üye olurken ve bir çok alanda kurum ve kuruluşlar, kişilerden arşiv kayıtlı adli sicil kaydı istemektedirler.
Adli sicil kaydı bazı şartların gerçekleşmesi halinde Adli Sicil İstatistik Genel Müdürlüğü’ne yapılacak yazılı bir müracaat ile silinecektir. Bu şartlar şu şekildedir:
Arşiv kaydının silinmesi suç tipine göre değişiklik göstermektedir. Kanunda üç farklı süre öngörülmüştür. Bu süreler cezanın infazından itibaren 5 sene, 15 sene ve 30 sene şeklindedir.
Türk Ceza Kanunu açısından bir hak yoksunluğu söz konusu ise cezanın infazının tamamlanmasından itibaren beş sene içerisinde silinebilecektir.
Ancak Türk Ceza Kanunu dışındaki bir kanundan doğan hak yoksunluğu söz konusu ise otuz sene geçmesi gerekmektedir. Örneğin; Siyasi Partiler Kanunundan kaynaklanan bir hak yoksunluğu söz konusu ise kişi otuz senenin sonunda arşiv kaydını sildirebilecektir. Bununla beraber, memnu hakların iadesine ilişkin karar alınmışsa cezanın infazından itibaren on beş sene içerisinde arşiv kaydı silinebilecektir.